Ana metali alüminyum olan alaşımlara “Alüminyum Alaşımları” denir. Hafif alaşımlar olarak da adlandırılır. Alüminyum alaşımları demir, çinko, silikon, manganez, magnezyum, nikel, bakır, titan vb. olabilir. Elementler eklenerek oluşturulur.
Özellikleri;
Isı ve elektriği iyi iletmek,
Isıl işlemlere yatkın olması,
Döküm için uygundur,
Hafiftir,
Kimyasal etkilere dayanıklıdır,
Korozyon direnci ve zehirlenme tehlikesi olmaması nedeniyle gıda ve ilaç sektöründe koruyucu olarak kullanılabilir.
Alüminyum Alaşımlarının Bölünmesi
Kullanım alanlarındaki ihtiyaçlara göre çeşitli alüminyum alaşımları hazırlanmaktadır.
Döküm Alaşımları,
Isıl İşlem Görmeyen Alüminyum Alaşımları,
Alüminyum - Çinko - Bakır - Silisyum Alaşımları,
Alüminyum - Bakır Alaşımları,
Alüminyum - Silisyum Alaşımları,
Alüminyum - Magnezyum Alaşımları.
Modifikasyon
Alüminyum silikon alaşımlarında modifikasyon% 0.01 sodyum ilave edilerek yani inceltilerek yapılır. Stronsiyum da aynı amaç için kullanılır.
Tane İnceltme
Tane inceltme işlemi, sıvı alüminyuma alüminyum titanyum bor ön alaşımları (Al-Ti-B) eklenerek gerçekleştirilir. Mekanik özelliklerin iyileştirilmesini sağlar.
Alüminyum Alaşımların Döküm Özellikleri
Akışkanlık ve çekme, önemli bir döküm özellikleridir.
Akışkanlık
Sıvı metal kalıp boşluğunu tam olarak doldurmak akışkanlıktır.
Akıcılık aşağıdaki faktörlerden etkilenir;
Dökülen kısmın şekli,
Metalin bileşimi ve sıcaklığı,
Kalıbın sıvı metal ile temas durumu,
Kalıbın özellikleri,
Döküm koşulları,
Akıcılık, spiral bir deneyle ölçülür. Saf alüminyumda akıcılık düşüktür.
Çekme
Çekme, hacim küçülmesi anlamına gelir. Bu özellik alüminyumda daha fazladır. Alaşımlar yapılarak gerilme azaltılır, ancak alüminyum alaşımları diğer metallere göre daha yüksek çekme mukavemetine sahiptir.
Alüminyum Alaşımları Eritme
Eritme Yönetimi
Alüminyum ve alaşımlarının eritilmesinde oksidasyon ve gaz absorpsiyonu tehlikesinden kaçınılmalıdır.
Bunun için eritmede şu noktalara dikkat etmek gerekir:
Sıvı metal karıştırılmamalıdır,
Özellikle aşırı ısınmadan kaçınılmalıdır,
Kullanılan malzemeler çok temiz olmalı,
Metal sıcaklığı pirometre ile ölçülmeli,
Sıvı metal hemen dökülmelidir.
Alüminyum Alaşımları ve Sınıflandırılması
Alüminyum alaşımlarının mekanik, fiziksel ve kimyasal özellikleri alaşım elementlerine ve mikro yapısına bağlı olarak değişir. Alüminyuma katılan en önemli alaşım elementleri bakır, mangan, silisyum, magnezyum ve çinkodur. Alüminyum alaşımlarının, plastik deformasyon kabiliyeti İyi olup kolayca şekillendirilebilirler ve büyük bir kısmına ısıl işlem uygulanabilmektedir. Amerikan Alüminyum Birliği'ne göre, alüminyum alaşımları dört basamak ile sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma şu şekildedir:
1XXX: Saf alüminyum. Genellikle elektrik, kimya, İnşaat ve izolasyon endüstrisinde kullanılmaktadır.
2XXX: Al-Cu alaşımları. Esas alaşım elementi bakırdır. Başta magnezyum olmak üzere diğer alaşım elementleri de bulunabilir, yüksek mukavemet İstenen havacılık ve savunma sektöründe yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
3XXX: Al-Mn alaşımları. Esas alaşım elementi mangandır. Boru. sıvı tankları ve mimari uygulamalarda kullanılmaktadır.
4XXX: AI-Si alaşımları. Esas alaşım elementi silisyumdur. Termal genleşme katsayısı düşük, aşınma direnci ve korozyon dayanımı yüksek alaşımlardır. Kaynaklı yapılarda, levha üretiminde, otomobil parçaları üretiminde kullanılmaktadır.
5XXX: Al-Mg alaşımları. Esas alaşım elementi magnezyumdur. Magnezyum oram arttıkça sertlik ve mukavemet artar fakat süneklik azalır. Makine parçaları yapımında, savunma sanayinde ve Özellikle yüksek korozyon dayanımından dolayı gemi İmalat sanayinde kullanım alanları vardır.
6XXX: AI-Mg-Si alaşımları. Esas alaşım elementleri magnezyum ve silisyumdur. Şekillendirilme kabiliyeti yüksek olan bu alaşımlar özellikle ekstrüzyon ile üretilen parçaların imalatında sıklıkla kullanılır.
7XXX: Al-Zn alaşımlar. Çinko esas alaşım elementi olup, magnezyum, krom Ve zirkonyum ilave alaşım elementleridir.
7XXX serisi, alüminyum alaşımlarının en yüksek mukavemete sahip olanıdır, Uçak parçaları yapımı, savunma sanayi ve diğer yüksek dayanım istenen yerlerde kullanılır. Şişirme kalıplarında, plastik profil makinelerinin kalibratörlerinde kullanılır. Ayrıca makine ve parça İmalatında önemli yere sahiptir. Prototip parça üretiminde, kolay işlenebilirliği ve yüksek sertliği sebebi ile çelik yerine kullanılabilir.
8XXX: Lityum/Diğer: Alaşımları İçeriğindeki lityum, fransiyum, nikel, demir ve kalay elementlerine göre sınıflandırılır,Lityum alaşımı uçak ve uzay yapılarında, Ni-Fr alaşımı nükleer enerji tesislerinde kullanılmaktadır.
Alüminyum Alaşımları
Ürünlerimiz, kimyasal bileşim olarak EN573, ASTM 8209, ASTM 8928 standartlarına uygun olarak üretilmektedir.
1050 (AL 99,5)
Kimyasal Kompozisyon
Alaşım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Si+Fe |
Cu |
Zn |
Cr |
Mn+Cr |
Ti |
Bi |
Ni |
Pb |
Sn |
Zr |
Zr+Ti |
DİĞER |
1050A |
≤0.05 |
≤0.05 |
≤0.40 |
≤0.25 |
- |
≤0.05 |
≤0.07 |
- |
- |
≤0.05 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
≤0.03 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min - max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama (%) min - max |
Sertlik (Brinell) min - max |
0/H111 |
20-35 |
65-80 |
38 |
20-21 |
HX2 |
60-85 |
90-100 |
- |
30 |
HX4 |
90-105 |
110-115 |
9 |
35-36 |
HX6 |
120 |
0-130 |
- |
39 |
HX8 |
110-140 |
130-150 |
5 |
43 |
HX9 |
130-170 |
100-180 |
3 |
48-51 |
5005 (Al-Mg1)
Kimyasal Kompozisyon
Alaşım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Si+Fe |
Cu |
Zn |
Cr |
Mn+Cr |
Ti |
Bi |
Ni |
Pb |
Sn |
Zr |
zr+Ti |
DİĞER |
5005 |
0.5-1.1 |
≤0.20 |
≤0.7 |
≤0.30 |
|
≤0.20 |
≤0.25 |
≤0.10 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
≤0.05 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min - max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama (%) min - max |
Sertlik (Brinell) min - max |
O/H111 |
35-45 |
105-120 |
- |
32 |
HX2 |
80-125 |
125-145 |
13 |
42-45 |
HX4 |
110-145 |
145-165 |
11 |
47-50 |
HX6 |
130-165 |
165-185 |
8 |
57-60 |
HX8 |
160-185 |
190-205 |
7 |
57-60 |
HX9 |
1990-210 |
210-225 |
4 |
60-65 |
5083 (Al-Mg4,5Mn)
Kimyasal Kompozisyon
Alaşım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Si+Fe |
Cu |
Zn |
Cr |
Mn+Cr |
Ti |
Bi |
Ni |
Pb |
Sn |
Zr |
Zr+Ti |
DİĞER |
5083 |
4.0-4.9 |
0.40-1.0 |
≤0.40 |
≤0.40 |
- |
0.10 |
≤0.25 |
0.05-0.25 |
- |
≤0.15 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
≤0.05 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama (%) min - max |
Sertlik (Brinell) min - max |
0/H111 |
125-145 |
275-300 |
22 |
70-75 |
HX2 |
205-240 |
310-330 |
16 |
85-90 |
HX4 |
270-275 |
340-360 |
14 |
100 |
HX6 |
305 |
380 |
9 |
105 |
HX8 |
335 |
400 |
8 |
110 |
HX9 |
370 |
420 |
0-5 |
115 |
5754 (Al-Mg3-Mn)
Kimyasal Kompozisyon
Alaşım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Si+Fe |
Cu |
Zn |
Cr |
Mn+Cr |
Ti |
Bi |
Ni |
Pb |
Sn |
Zr |
Zr+Te |
DİĞER |
5754 |
2.6-3.6 |
≤0.50 |
≤0.40 |
≤0.40 |
- |
≤0.10 |
≤0.20 |
≤0.30 |
0.10-0.6 |
≤0.15 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
≤0.05 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min - max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama min - max |
Sertlik (Brinell) min - max |
0/H111 |
80-100 |
190-215 |
24 |
50-55 |
HX2 |
130-185 |
220-245 |
14 |
65-70 |
HX4 |
160-215 |
240-270 |
12 |
73-75 |
HX6 |
190-245 |
265-290 |
9 |
80 |
HX8 |
250-270 |
290-315 |
8 |
80-90 |
HX9 |
300 |
340 |
0-4 |
95 |
6013 (AlMg1Si0.8CuMn)
Kimyasal Kompozisyon
Alașım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Cu |
Zn |
Cr |
Ti |
DİĞER |
6013 |
0,8-1,2 |
0,2-0,8 |
0,5 |
0,6-1,0 |
0,6-1,1 |
0,25 |
0,1 |
0,1 |
0,15 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min - max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama (%) min- max |
Sertlik (Brinell) min - max |
T6 |
359 |
390 |
6 |
Max130 |
T8 |
379 |
392 |
7 |
Max130 |
T651 |
359 |
379 |
5 |
Max130 |
6060 (AIMgSi)
Kimyasal Kompozisyon
Alașım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Cu |
Zn |
Cr |
Ti |
DİĞER |
6060 |
0,35-0,6 |
0,1 |
0,1-0,3 |
0,3-0,6 |
0,1 |
0,15 |
0,05 |
0,1 |
0,05 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min - max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama (%) min- max |
Sertlik (Brinell) min - max |
0 |
50 |
100 |
26 |
25 |
T1 |
90 |
150 |
24 |
45 |
T4 |
90 |
160 |
21 |
50 |
T5 |
110-175 |
150-215 |
12 |
60 |
T6 |
170-210 |
205-245 |
12 |
75 |
T8 |
240 |
260 |
9 |
80 |
6063 (AIMg0,7Si)
Kimyasal Kompozisyon
Alaşım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Cu |
Zn |
Cr |
Zi |
DİĞER |
6063 |
0,45-0,9 |
0,1 |
0,35 |
0,2-0,6 |
0,1 |
0,1 |
0,1 |
0,15 |
0,15 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min - max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama (%) min - max |
Sertlik (Brinell) min - max |
0 |
50 |
100 |
26 |
25 |
T1 |
90 |
150 |
24 |
45 |
T4 |
90 |
160 |
21 |
50 |
T5 |
110-175 |
150-215 |
12 |
60 |
T6 |
170-210 |
205-245 |
12 |
75 |
T8 |
240 |
260 |
9 |
80 |
6061 (Al-Mg1SiCu)
Kimyasal Kompozisyon
Alaşım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Si+Fe |
Cu |
Zn |
Cr |
Mn+Cr |
Ti |
Bi |
Ni |
Pb |
Sn |
Zr |
Zr+Ti |
DİĞER |
6061 |
0.8-1.2 |
≤0.15 |
≤0.7 |
0.40-0.8 |
- |
0.15-0.40 |
≤0.25 |
0.04-0.35 |
- |
≤0.15 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
≤0.05 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min - max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama (%) min - max |
Sertlik (Brinell) min - max |
0 |
55 |
125 |
26 |
40-30 |
T4 |
110-140 |
180-235 |
16-21 |
65 |
T6 |
240-270 |
260-310 |
8-12 |
90-95 |
6082 (Al-Si1Mg)
Kimyasal Kompozisyon
Alaşım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Si+Fe |
Cu |
Zn |
Cr |
Mn+Cr |
Ti |
Bi |
Ni |
Pb |
Sn |
Zr |
Zr+Ti |
DİĞER |
6082 |
0.6-1.2 |
0.40-1.0 |
≤0.50 |
0.7-1.3 |
- |
≤0.10 |
≤0.20 |
≤0.25 |
- |
≤0.10 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
≤0.05 |
Mekanik Özellikleri
Temper |
Akma Mukavemeti (MPa) min - max |
Çekme Mukavemeti (MPa) min - max |
Uzama (%) min - max |
Sertlik (Brinell) min - max |
0 |
60 |
130 |
26 |
35 |
T1 |
70 |
260 |
24 |
70 |
T4 |
170 |
260 |
19 |
70 |
T5 |
250-275 |
290-325 |
19 |
70 |
T6 |
260-310 |
310-340 |
19 |
95 |
7075 (Al-Zn5, 5MgCu)
Kimyasal Kompozisyon
Alaşım |
Mg |
Mn |
Fe |
Si |
Si+Fe |
Cu |
Zn |
Cr |
Mn+Cr |
Ti |
Bi |
Ni |
Pb |
Sn |
Zr |
Zr+Ti |
DİĞER |
7075 |
2.1-2.9 |
≤0.30 |
≤0.50 |
≤0.40 |
- |
1.2-2.0 |
5.1-6.1 |
0.18-0.28 |
- |
≤0.20 |
- |
- |
- |
- |
- |
≤0.25 |
≤0.05 |